چگونه نهال درخت پسته بکاریم؟

چکیده:

اگر می‌خواهید هزینه‌های احداث باغ پسته را تا ۸۰ درصد کاهش دهید و یک باغ پسته صنعتی مدرن داشته باشید مطالعه این مطلب برای شما مفید است. در این مطلب به صورت خلاصه و به زبانی ساده به روش‌های مختلف کاشت نهال درخت پسته در باغ‌های مدرن از گذشته تا امروز می‌پردازیم. این مقایسه به شما کمک می‌کند تا مناسب‌ترین روش را برای احداث باغ پسته‌ی خود انتخاب کنید.  

برای انتقال صفات دلخواه ژنتیکی به درختان پسته، از دو بخش پایه و پیوندک استفاده می‌شود. نقش پایه در ایجاد یک درخت پسته‌‌ی اقتصادی، اگر مهم‌تر از پیوند آن نباشد، کم‌ اهمیت‌تر نیست. نظم و یکنواختی در پایه‌ها در باغ که نقش تعیین‌کننده‌ای در کاهش هزینه‌های کل عمر باغ دارد نیز مسئله‌ای است که در زمان کاشت درختان پسته باید به آن توجه شود. قسمت رقم یا تاج درخت به‌دلیل مشهود بودن بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد و تمرکز بر یکنواختی بر این بخش بیشتر بوده است اما به نقش و اثر پایه که جزء پنهان درخت است کمتر توجه شده که در این مطلب به نقش پررنگ پایه در احداث باغات جدید و مقایسه روش‌های مختلف کاشت باغات پسته می‌پردازیم.

اهمیت پایه درختان پسته در باغداری مدرن:

شما نیاز به یک باغ پسته‌ی‌ پربار، منظم، با استقرار خوب و کم‌هزینه دارید. بی توجهی به هر یک از خصوصیات ذکر‌شده می‌تواند باعث شکست پروژه‌ی شما باشد. توجه به مسائل ژنتیکی و زیستی درختان، قسمت زیادی از این توقعات را برطرف می‌کند.  

انتقال صفات مطلوب ژنتیکی به درختان پسته،‌ به دو بخش پایه و پیوندک تقسیم می‌شود. صفات مطلوب  ژنتیکی پایه از طریق بذر اصلاح شده به نهال پایه منتقل می‌شود. پس از رسیدن پایه به رشد مطلوب، باغدار با انتخاب پیوندک مورد نظر خود و از طریق پیوند، خصوصیات ژنتیکی مربوط به تاج درخت را به گیاه منتقل می‌کند.  

برخی از مهم‌ترین خصوصیات ژنتیکی که از طریق بذر به پایه منتقل می‌شود به‌شرح زیر است:  

۱. استقرار مطلوب و کارائی در جذب آب و مواد غذایی

۲. پر محصولی یا کم محصولی  

۳. مقاومت در مقابل استرس‌هایی مانند شوری، خشکی، سرما و…  

۴. مقاومت در مقابل آفات و بیماری‌ها  

۵. عادت رشد درخت مانند پا بلند(پر رشد) یا پا کوتاه(کم رشد) بودن و سایر شاخصه‌های رشد رویشی  

۶. مسائل پیچیده دیگر در حوزه روابط آب، خاک و گیاه که در بیان این مطلب نمی‌گنجد.  

همان‌گونه که مشاهده می‌کنید، انتخاب بذر و پایه‌ی درخت پسته می‌تواند هزینه‌های احداث و باغداری شما را ده‌ها برابر کمتر یا بیشتر کند.

روش‌های مختلف کاشت درختان پسته:

در طول هزاران سال همزیستی پسته با انسان، روش‌های مختلفی برای احداث باغات استفاده شده است که بسیاری از آن‌ها به دلیل ناکارآمدی منسوخ شده‌اند. در حال حاضر، سه روش عمده برای احداث باغ پسته وجود دارد که به آن‌ها و نکات مثبت و منفی‌شان در شرایط مساوی اشاره می‌شود:

روش اول کشت در محل اصلی با پسته خوراکی (تخم‌کاری):

یکی از اولین روش‌های احداث باغات مدرن پسته است و بسیاری از باغات رفسنجان به روش تخم‌کاری کشت شده‌اند.

در این روش، به کمک تراکتور یک شیار در خط کشت ایجاد می‌شود. سپس پسته خوراکی معمولی به‌شکل خیس‌شده یا خشک و بسیار متراکم در شیار ریخته شده و روی آن پوشیده می‌شود. پس از آبیاری و نگهداری اولیه تنها برخی از دانه‌های پسته‌ی کاشته شده تبدیل به نهال می‌شوند. نهال‌های ایجاد‌ شده طی سال‌های بعد پیوند زده می‌شوند. برخی از باغداران در نواحی که تراکم درختان زیاد می‌شد، درختان اضافه را خارج می‌کردند.

مهم‌ترین مزیت‌های روش بذر‌ کاری:

۱. امکان ایجاد تراکم بالا: تراکم بالای باغ باعث تولید بیشتر در سال‌های اولیه و رسیدن زودتر باغداران به نقطه سر به سر هزینه‌ درآمد و کسب درآمد بیشتر می‌شود.  

۲. سازگاری با طبیعت درخت پسته: این تقریباً همان روشی است که طبیعت برای تکثیر درختان پسته در نظر گرفته است؛ در نتیجه، درختان مقاوم‌تر و سازگارتری ایجاد می‌کند.  

۳. سرعت اجرای بالا: می‌توان پروژه‌های بسیار بزرگ را در زمان کوتاهی اجرا کرد.  

۴. آب مورد نیاز متوسط: در این روش، آبیاری به‌صورت جوی و پشته انجام می‌شد و به مرور جوی را پهن‌تر می‌کردند. با توجه به اینکه این باغات اغلب متراکم و به اصطلاح محلی نعنایی بودند، آب کمتری تلف می‌شد.

مهم‌ترین معایب تخم‌کاری:

۱. بالا بودن هزینه‌ی سبز کردن یک درخت: هرچند در آزمایشگاه ۱۰ تا ۲۰ درصد پسته‌ها جوانه می‌زدند، ولی در شرایط مزرعه برای به‌دست آوردن یک گیاهچه چهار برگی ‌شده، ۳۰ تا ۶۰ دانه پسته از بین می‌رفتند.  

۲. آفات و بیماری‌ها در زمان کاشت: به‌دلیل حجم زیاد پسته‌ی خیس‌ شده در زیر خاک، انواع قارچ‌ها، باکتری‌ها، حشرات، جوندگان، پرندگان و… به خطوط کشت حمله می‌کردند و در بسیاری موارد پروژه را به‌کل از بین می‌بردند. از آن‌جایی که مشخص نبود کدام دانه پسته قرار است گیاهچه مورد نظر را ایجاد کند، عملاً محافظت از آن نیز امکان‌پذیر نبود.  

۳. بی‌نظمی رویش درختان در ردیف کشت: همان‌گونه که در بالا اشاره شد، مشخص نبود کدام دانه پسته قرار است تبدیل به نهال شود؛ بنابراین، در برخی بخش‌های خطوط‌کشت تراکم بسیار زیاد (در حد چند سانتیمتر) و در برخی فاصله درختان چندین متر می‌شد. در نتیجه، باغدار ناچار به انجام عملیاتی مانند واکاری می‌شد. این کار، علاوه بر هزینه‌های زیاد، بی‌نظمی بیشتر باغ و مشکلات جدید دیگری نیز به همراه داشت.  

۴. نظم ژنتیکی بسیار ضعیف باغ: همان‌گونه که اشاره شد، از پسته خوراکی به جای بذر پسته استفاده می‌شد. پسته یک گیاه دو پایه است که گل ماده توسط گل نر درخت دیگر و به کمک باد تلقیح می‌شود. در نتیجه، ممکن است یک خوشه پسته توسط چندین درخت نر مختلف تلقیح شده باشد. تکرار این فرایند در چندین نسل باعث ایجاد صفات ژنتیکی بسیار متنوعی در دانه‌های پسته یک درخت واحد می‌شود. این تنوع ژنتیکی و تأثیرات آن بر عملکرد گیاه تنها وقتی مشخص می‌شود که دانه پسته جوانه زده و گیاه جدید را ایجاد می‌کند. بنابراین، با دیدن تعدادی از دانه‌های پسته، هرچند که از یک درخت و بسیار شبیه هم باشند، نمی‌توان به خصوصیات درختانی که از هر یک از این دانه‌ها ایجاد خواهد شد، پی برد. این حالت دقیقاً شبیه حالتی است که یک مرغ محلی چندین تخم گذاشته، ولی تا زمانی که تخم‌ها جوجه نشده‌اند، نمی‌توان به جنسیت، رنگ، جثه و سایر مشخصات ژنتیکی آن‌ها پی برد. احداث باغ پسته با پسته خوراکی دقیقاً مانند این است که یک مرغداری چند هزار قطعه‌ای از مرغان محلی داشته باشید. بی‌نظمی در نیازهای آبی، تغذیه‌ای، رشد، آفات و بیماری‌ها و… باعث می‌شود عملکرد بعضی درختان از کمبود مواد غذایی و برخی درختان از مسمومیت با کود، پایین بیاید. برخی درختان از شدت پرآبی کاهش محصول داشته باشند و برخی علائم خشکی نشان بدهند. یا باغدار مجبور شود کل باغ را سم‌پاشی کند در حالی که تنها ۱۰ درصد درختان به صورت پراکنده در باغ مشکل یک آفت خاص را دارند. عملیات پیوند ممکن است چندین سال طول بکشد و تفاوت شرایط بلوغ مشکلات پیچیده‌ای ایجاد کند. این مشکلات و هزینه‌ها تا انتهای عمر اقتصادی باغ گریبانگیر باغدار خواهد بود.

روش دوم کاشت نهال:

کشت دانه در محل اصلی، سازگارترین روش کاشت درختان پسته با طبیعت آن‌هاست، در نتیجه، درختان بهتری ایجاد می‌کند. اما غیر یکنواختی باغ در روش کشت دانه مشکلات زیادی به وجود می‌آورد. از جمله این مشکلات، بی‌نظمی تراکم درختان در ردیف کشت و ایجاد مشکلات پیچیده برای باغداری، نیاز آبی و تغذیه‌ای متفاوت درختان، آسیب دیدن تولید باغ در تمام طول عمر باغ، مصرف بی‌رویه آب و سایر نهاده‌ها و… است.  

برای حل این مشکلات، باغداران روش کشت نهال را جایگزین روش کشت در محل اصلی کردند. در این روش، باز هم پسته خوراکی ابتدا در گلدان‌های پلاستیکی با سایزهای مختلف کاشته می‌شود. سپس نهال‌هایی که به نظر باغدار مطلوب هستند، به‌صورت منظم در باغ کاشته می‌شوند. روش‌های دیگری هم در کنار این روش توسعه پیدا کرد که می‌توان به نهال‌های ریشه برهنه یا به اصطلاح محلی گلبر، نهال پیوندی پسته، نهال در سنین مختلف از چهاربرگه تا یک‌ساله و چند‌ساله اشاره کرد. شرکت پربار پسته نیز به عنوان اولین تولید‌کننده نهال پسته پیوندی در جهان در این مسیر تلاش‌های زیادی کرد.  

بسیاری از باغاتی که از دهه ۷۰ شمسی به بعد کشت شده‌اند، از روش کشت نهال برای کاشت باغ پسته استفاده کرده‌اند.  

باید توجه کرد که این نکات بیشتر مورد توجه باغداران هوشمند و پیشرو بود. بسیاری از باغداران با تصوراتی غیرواقعی مانند کوتاه کردن زمان انتظار برای پیوند، یا این تصور که نهال‌کاران الزاماً متخصص هستند و بهتر از آن‌ها می‌دانند کدام پایه بهتر است، یا مواردی از این دست، این روش را انتخاب می‌کردند که در ادامه به اثرات آن می‌پردازیم.

مهم‌ترین مزایای روش نهال‌کاری:

۱. نظم درختان در خط کشت: همان‌طور که اشاره شد، در روش تخم‌کاری مشخص نبود کدام دانه پسته قرار است تبدیل به گیاه شود؛ بنابراین، مشخص نبود گیاهان در کجای خط کشت قرار می‌گیرند. ولی در روش نهال‌کاری، نقطه مشخصی برای قرار‌گیری نهال در خط کشت مشخص می‌شد؛ بنابراین، امکان احداث باغات بسیار منظم را نیز فراهم می‌کرد که درختان در سه جهت طولی، عرضی و مورب در یک راستا قرار بگیرند. این کار دست باغدار را در پیاده‌سازی اتوماسیون بازتر می‌کرد. ناگفته نماند که بسیاری از باغداران در زمان احداث به مسائل مربوط به نظم کشت دقت نکرده‌اند. حتی مشاهده شده که درختان در یک خط هم قرار ندارند. ولی به هر حال، مهم‌ترین مزیت کشت نهال فراهم کردن امکان احداث باغات منظم است.  

۲. نظم ژنتیکی بهتر (هرچند بسیار کم): در روش کشت نهال، با توجه به اینکه باغدار می‌توانست انتخاب کند که کدام نهال را از نهالستان به باغ منتقل کند، امکان این را داشت که حداقل نهال‌های قوی‌تر یا هم‌شکل‌تر را بکارد. این کار باعث بهبود نسبی شرایط ژنتیکی پایه‌های باغ می‌شد، اما این غربالگری بسیار ابتدایی بود و امکان سنجش مسائل پیچیده‌تر را نمی‌داد؛ در نتیجه، باغ همچنان پر از تنوعات ژنتیکی مثبت و منفی بود که مدیریت باغ را پرهزینه، کم‌بازده و پیچیده می‌کرد. لازم به ذکر است که مانند مورد بالا، روش نهال‌کاری تنها این امکان را برای باغدار ایجاد می‌کرد که انتخاب کنند، ولی در عمل بسیاری از باغداران اصلاً به این مسائل توجه نکرده‌اند؛ در نتیجه، از این مزیت هم استفاده نکرده‌اند.  

۳. صرفه‌جویی در مصرف آب: اگر استفاده از روش کشت نهال منجر به ایجاد نظم در باغ شده باشد، به دلیل پیاده‌سازی راحت‌تر سیستم‌های آبیاری تحت فشار، می‌تواند در سرانه مصرف آب تأثیر مثبت داشته باشد. که البته در اکثر مواقع این اتفاق هم نیفتاده است.

مهم‌ترین معایب روش نهال‌کاری:

۱. تهیه نهال بسیار سخت و پرچالش است: در گام نخست، تهیه نهال مورد نیاز حتی برای یک پروژه کوچک ۱۰ هکتاری هم چالش‌برانگیز است. اگر شما نیاز به تعداد کمی نهال داشته باشید، می‌توانید از بازار تهیه کنید. ولی برای تهیه بیش از ۳ یا ۴ هزار نهال، عملاً باید از سال قبل برای تهیه آن در محل پروژه یا در محل نهالستان سایر اشخاص اقدام کنید که هر یک پیچیدگی‌های بسیاری ایجاد می‌کند. بسیاری از پروژه‌ها در این مرحله متوقف شده و با تأخیر چند ساله یا پذیرش نهال‌های بی‌کیفیت تن می‌دهند. در هر حال، هزینه‌های زیاد و اغلب همیشگی به پروژه آن‌ها تحمیل می‌کند.  

۲. حمل و نقل پیچیده و بسیار گران: پس از تهیه پر چالش نهال، باید نهال‌ها به محل پروژه حمل شوند که نیاز به چندین کامیون یا تریلی دارد؛ زیرا نهال‌ها سنگین و حساس هستند. پس از انتقال نهال‌ها به محل پروژه، باید به کمک تریلی تراکتوری یا وسیله مشابه، نهال‌ها به سر خط‌ها منتقل شوند و در نهایت کارگران نهال‌ها را در محل مورد نظر بکارند. مجموعه این عملیات بسیار گران است و تلفات بالای ۳۰ درصدی در آن عادی است. از همه بدتر، آمار دقیق تلفات سال‌های بعد مشخص خواهد شد؛ زیرا بسیاری از نهال‌ها در این عملیات آسیب می‌بینند، اما در ظاهر مشخص نیست و نمی‌توانند در تنش‌هایی مثل گرما و خشکی تابستان مقاومت کرده و باقی بمانند.  

۳. اجرای بسیار پرچالش و کم‌سرعت: برای کاشت یک نهال گلدانی در جای خود، کارگر باید به حداقل ۱۴ نکته توجه کند که غفلت از هرکدام باعث تلفات گسترده می‌شود. وزن هر گلدان هم بین ۲ تا۲۰ کیلوگرم است که به هر حال کار را کند می‌کند. بنابراین، کاشت هر نهال نیاز به یک گروه ۲ تا ۳ نفره دارد که برای کاشت هر درخت حداقل ۵ دقیقه زمان صرف می‌کنند. نتیجه کم‌توجهی کارگران در این مرحله ممکن است ۱ تا ۲۰ سال بعد مشخص شود. در خیلی از موارد، حتی باغدار متوجه نمی‌شود که مشکل از کاشت نهال‌ها بوده است.  

۴. اثر تنش‌های انتقال: روش کشت نهال با روش طبیعی تکثیر پسته سازگار نیست. ریشه‌ی پسته در سال اول، بسته به بستر‌سازی انجام‌شده، به راحتی می‌تواند تا ۱۵۰ سانتی‌متر عمق پیدا کند و طبیعتاً در حجم بزرگی از خاک گسترش پیدا کند. این ریشه در تمام طول عمر درخت، ضامن تأمین آب و مواد غذایی لازم برای بقای درخت خواهد بود. در روش کشت نهال، در استانداردترین حالت ممکن، این ریشه ابتدا در سال اول تولید در یک گلدان کوچک محبوس شده و به‌خود می‌پیچد و سپس در زمان انتقال قطع می‌شود!!! ترمیم ریشه‌های پسته بسیار کند پیش می‌رود و اصطلاحاً ریشه‌ی پسته تنبل است. در نتیجه، پس از انتقال، گیاه حداقل تا ۱ سال در شوک انتقال است. در تمام طول عمر، درخت تحت تأثیر اثرات این شوک است. تصور کنید کودکی که در ۳ سالگی عمل قلب یا پیوند کلیه انجام داده است، چطور در تمام عمر درگیر تبعات این عمل است. این گیاه در تمام طول عمر خود به آب و غذای بیشتری نیاز دارد، بیشتر درگیر آفات و بیماری‌ها می‌شود و در مقابل تنش‌های شوری و خشکی حساس‌تر است.  

۵. بیماری‌های خاک‌زی و قرنطینه‌ای: درخت هم موجود زنده است و طبیعتاً نیاز به مراقبت‌های بهداشتی دارد. یکی از مهم‌ترین این مراقبت‌ها، پیشگیری از انتقال آفات و بیماری‌های خاک‌زی است. اهمیت این موضوع بیشتر به این دلیل است که مقابله با این انگل‌ها سخت، گران و در بسیاری موارد غیرممکن است و ممکن است با خاک گلدان به باغ اصلی منتقل شده و تکثیر شوند. به همین دلیل، کشاورزان باید مراقبت کنند که حتی با بیل، کفش یا ماشین‌آلات کشاورزی که با خاک آلوده تماس داشته‌اند، وارد مزرعه خود نشوند. این موضوع در باغ پسته، به دلیل طول عمر و سرمایه‌گذاری بیشتر، مهم‌تر نیز هست. حالا شما تصور کنید که چندین تن خاک آلوده و چند هزار گیاه آلوده را به دست خود و با هزینه سنگین به باغ خود منتقل کنید!!! رعایت بهداشت نهالستان‌ها بسیار سخت است؛ حتی اگر دانش این کار را هم داشته باشید، در اکثر موارد امکان رعایت بهداشت نهالستان وجود ندارد و گواهی، شناسنامه و سایر نظارت‌ها بر نهالستان‌ها ناکافی و ناقص است. بسیاری از صاحبین نهالستان، حتی آگاهی‌های اولیه را نیز در این زمینه ندارند. اگر قرار به رعایت تنها اصول بهداشتی نهالستان باشد، قیمت هر نهال پسته به چندصد هزار تومان می‌رسد؛ در حالی که در این تاریخ، شما می‌توانید با ۲۰ هزار تومان یک نهال پسته بخرید. متأسفانه، به دلیل بی‌توجهی باغداران به همین مورد، انگل نماتد مولد غده ریشه به‌شکل بسیار گسترده در سطح باغات پسته کشور پخش شده و باغدارانی هستند که پس از ۲۰ سال هنوز نتوانسته‌اند به تولید پسته دست پیدا کنند یا با تلاش بسیار با ۳۰ تا ۵۰ درصد کاهش محصول مواجه‌اند.  

۶. پیوند دیرهنگام و بسیار پر هزینه: به دلایل مختلف از جمله شوک انتقال و بیماری‌های خاک‌زی که به آن اشاره شد، نهال پسته‌ای که به باغ منتقل شده، حداقل تا ۳ سال آمادگی پیوند به صورتی که حداقل ۸۰ درصد باغ در یک سال پیوند شود را ندارد. بنابراین، باغدار دو گزینه دارد: یا ناچار است صبر کند تا کل باغ آماده پیوند شود که ممکن است چندین سال طول بکشد و با بزرگ‌شدن درختان، مشکلات دیگری بروز خواهد کرد، یا در هر سال درخت‌های آماده پیوند را پیوند بزند که باعث چندین برابر شدن هزینه‌های عملیات پیوند و غیریکنواختی در بلوغ و محصول‌دهی باغ می‌شود. در نتیجه، برخی درختان مثمر هستند و نیاز به رژیم آبی و غذایی مخصوص خود دارند و برخی هنوز پیوند نخورده‌اند و نیاز به آب و غذای متفاوت دارند. اگر باغدار به میل هر یک از این گروه‌ها عمل کند، عملاً گروه مقابل را از دست داده است. در روش تخم‌کاری، تراکم زیاد تا حدودی مشکلات اقتصادی این موضوع را پوشش می‌داد، اما این مسائل در کنار تراکم پایین باعث می‌شود تولید اقتصادی پسته گاهی بیشتر از ۱۰ سال به تعویق بیفتد.

روش سوم کشت در محل اصلی با بذر اصلاح‌شده‌ی پسته ورا(ایرانی):

در این روش، پس از بستر‌سازی اولیه و مشخص‌شدن خطوط کشت، سه عدد بذر اصلاح‌شده که از قبل آماده شده‌اند، در محل‌های مشخص‌شده به فاصله ۱ متر روی خطوط کاشته شده و روی آن‌ها با ماسه بادی و کود حیوانی پوشانده می‌شود. سپس پوشش پلاستیکی مخصوص روی محل کشت قرار می‌گیرد و محل کشت آبیاری می‌شود. همان‌گونه که مشخص است، این روش بسیار ساده و سریع است. علت این سرعت انجام بخش بزرگی از کارها در طی فرایند تولید بذر است.

مهم‌ترین مزایای کشت در محل اصلی بذر اصلاح‌شده‌ی پسته:

۱. ارزان‌ترین روش کاشت نهال پسته است: در این روش، قیمت تمام ‌شده‌ی بذر و پوشش پلاستیکی برای هر درخت سبز‌شده تقریباً نصف قیمت تهیه‌ی نهال و یک چهارم قیمت روش تخم‌کاری سنتی است. در روش کشت نهال‌، سه نفر کارگر در یک روز حدود ۱۰۰عدد نهال می‌کارند که با توجه به وزن گلدان و توانایی کارگران کمی تغییر می‌کند؛ به عبارت دیگر، هر کارگر ۳۰نهال در یک روز. در روش کاشت بذر اصلاح‌شده پسته، هر کارگر حدود ۴۰۰چاله کشت در یک روز می‌کارد که صرفه‌جویی نقدی و زمانی بسیار بزرگی است. در روش کشت نهال، ۳۰تا ۵۰درصد واکاری امری طبیعی است که ممکن است در یک مرحله یا بیشتر اتفاق بیفتد. در روش کاشت بذر اصلاح‌شده پسته، با یک مدیریت متوسط، حدود ۱۰درصد چاله‌ها خالی می‌ماند که معمولاً با یک مرحله واکاری در همان سال یا سال بعد، باغ تکمیل می‌شود. همین سه دلیل کافی هستند که هزینه‌ی سبز کردن یک درخت در روش کشت بذر اصلاح‌شده پسته حداقل یک سوم روش‌های دیگر برای باغدار تمام شود. 

۲. کمترین هزینه‌ی زیرساختی برای کل عملیات احداث باغ: به کمک بذر اصلاح‌شده‌ی پسته و سایر روش‌های بهینه‌شده با این روش، می‌توان آب مورد نیاز برای کاشت یک درخت پسته تا ۳۰ سالگی را به ۱ متر مکعب در سال کاهش داد. این مقدار تقریباً یک پنجم میزانی است که به‌صورت رسمی برای یک درخت در نظر گرفته می‌شود. به عبارت ساده‌تر، با میزان آب ثابت، می‌توان ۵ برابر درخت بیشتر در اختیار داشت. به کمک بذر اصلاح‌شده‌ی پسته، می‌توان تراکم کاشت را افزایش داد و به ۱۴۰۰ تا ۲۰۰۰ درخت در هکتار رساند که در روش‌های دیگر، عددی بین ۴۰۰ تا ۶۰۰ درخت مرسوم است. معنی این اعداد این است که هزینه‌های زیربنایی برای هر درخت حداقل یک سوم خواهد شد. بدون در نظر گرفتن صرفه‌جویی‌های فنی مختلف که در مراحل مختلف بستر‌سازی و کشت توسط کارشناسان، به شما پیشنهاد می‌شود با روش کشت بذر اصلاح‌شده پسته، هزینه‌های احداث باغ خود را تا ۸۰ درصد کاهش دهید. این کاهش هزینه‌ها نه تنها باعث افت کیفیت باغ شما نمی‌شود، بلکه سطح مولد بیشتر، سریع‌تر و ارزان‌تری در اختیار شما می‌گذارد که تولید بیشتری نسبت به روش‌های مشابه خواهد داشت. 

۴. نگهداری اولیه و پیوند بسیار ارزان‌تر: برای تولید پسته، نیاز است درختان پسته را پیوند بزنید. این کار مستلزم رشد کافی درختان و فعال بودن درخت است. با توجه به رژیم آبی و غذایی درختان پیوند ‌خورده و نخورده، عملاً تا زمانی که کل باغ پیوند نخورده است، نمی‌توانید انتظار تولید پسته از آن داشته باشید. این فرایند در روش نهال‌کاری و تخم‌کاری گاهی حتی بیشتر از ۶ تا ۸ سال زمان خواهد برد. در روش کاشت بذر اصلاح‌شده، درختان قدرت جذب آب و مواد غذایی بیشتری دارند و روش کاشت بذر در محل اصلی هم با اکولوژی گیاه کاملاً سازگار است. در نتیجه، درختان در همان سال اول آمادگی پیوند را پیدا می‌کنند. از سوی دیگر، چون کل باغ در یک مرحله کاشته شده و از نظر ژنتیکی هم یکنواختی خوبی دارد، می‌توان کل باغ را در یک مرحله پیوند زد. ۳ سال بعد از پیوند، درختان بالغ و آماده‌ی تولید محصول هستند. اگر تصور کنیم که هزینه‌ی نگهداری از باغ پسته نابالغ ۱۰۰ میلیون تومان در سال است، در روش کشت بذر اصلاح‌شده، هزینه بالغ کردن هر هکتار باغ پسته ۵۰۰ میلیون و در دو روش قبلی بالای ۱ میلیارد خواهد بود. 

۴. کمترین سال‌های انتظار برای تولید محصول اقتصادی: در روش کاشت بذر اصلاح‌شده‌ی پسته، با یک مدیریت متوسط، در سال‌های ۷ و ۸ می‌توان پسته‌ی اقتصادی برداشت کرد. اگر تصور کنیم هر درخت در این سنین ۲۰۰ گرم پسته خشک تولید کرده باشد، در تراکم استاندارد این روش، حدود ۳۰۰ کیلو پسته خشک در هکتار خواهد بود. این عدد تا ۲۰ سالگی باغ به صورت نمایی افزایش پیدا خواهد کرد. در سایر روش‌ها، در بهترین حالت، در سال دهم به این مرحله خواهید رسید و به دلیل تعداد درختان کمتر در هر هکتار، مقدار محصول بسیار کمتر خواهد بود. در نهایت، پیک تولید این باغات بعد از ۲۰ سالگی فرا خواهد رسید. نتیجه محاسبات نشان می‌دهد که در روش کشت بذر اصلاح‌شده‌ی پسته، در حدود سال دهم به نقطه سر به سر از محل تولید پسته دست پیدا می‌کنیم. اما در سایر روش‌ها، در بهترین حالت، این نقطه بعد از سال سی‌ام و در بسیاری از موارد هرگز در دسترس نخواهد بود.

مهم‌ترین معایب کشت در محل اصلی بذر اصلاح‌شده پسته:

۱. بذرها مواد غذایی جذابی برای انواع موجودات زنده از قارچ‌ها و باکتری‌ها تا جوندگان و پرندگان هستند. این مشکل با استفاده از راهکارهای مختلف بسیار کاهش داده شده و در نهایت، چاله‌های کشت خالی‌مانده معمولا کمتر از ۱۰ درصد هستند؛ ولی به هر حال، این مشکل وجود دارد و باغدار تا حدود ۱۵ روز پس از کشت باید نسبت به آن هوشیار باشد. 

۲. ناآگاهی کارشناسان محلی: کاشت بذر اصلاح‌شده پسته در محل اصلی بسیاری از مشکلات گذشته را حل کرده و استانداردهای احداث باغ را ارتقا داده است. این تغییرات و تکنولوژی‌های بالا برای کارشناسان محلی آشنا نیست و ممکن است راهکارهای آن‌ها با این تکنولوژی سازگار نباشد. در نتیجه، باعث سردرگمی باغدار شود. شرکت پربار پسته می‌تواند دلایل علمی و تجربی توصیه‌های خود را به باغداران ارائه دهد تا با اطلاعات صحیح نسبت به عملیات خود تصمیم‌گیری کنند. 

۳. عدم پیروی از جیره و مدیریت دقیق باغ: کاشت بذر پسته اصلاح شده در محل اصلی، یک روش مدرن، با تکنولوژی بالا در عین حال دوستدار محیط زیست و معتقد به کمترین دستکاری در محیط، مخصوصاً استفاده از مواد شیمیایی مانند کودها و سموم است. این الگو باعث کاهش ۸۰ تا ۹۰ درصدی هزینه‌ها و افزایش تولید تُناژ پسته باغ شما می‌شود. برای حاصل شدن نتیجه مطلوب، باید مانند یک مرغداری صنعتی به‌دقت از دستورالعمل‌ها پیروی کرد. روش‌های قبلی، روش‌های نیمه‌ مدرن هستند که به دنبال حل مشکلات با خرید مواد و عملیات اضافه هستند. فروشندگان این مواد، باغداران را مجاب به استفاده از روش‌های تکنولوژی‌های قبلی می‌کنند. باغداران نیز از ترس آسیب دیدن باغ یا محصول پسته‌ی بیشتر از  جیره، آب و مواد غذایی در اختیار درخت قرار می‌دهند و این کار باعث آسیب به باغ و دور شدن از نتیجه مطلوب می‌شود.

نتیجه گیری:

اینطور که به تجربه مشخص شده است کشت بذر در محل اصلی به‌دلایل زیادی بهترین روش احداث باغ پسته است. این روش در کنار مزایای بی‌شمار مشکلات بزرگی هم دارد که بذر اصلاح شده پسته می‌تواند آن‌ها را حل کند. با حل این مشکلات کاشت نهال پسته حتی نهال پیوندی پسته به‌جز در موارد خاص یک تکنولوژی منسوخ شده است.

اگر شماهم در این زمینه نظر یا سوالی دارید خوشحال می‌شویم که آن را  در پایین همین پست با ما به اشتراک بگذارید. همچنین می‌توانید از طریق شماره ۵۳۲۳ ۲۳۱ ۰۹۱۲ مستقیماً با مهندس مرتضوی در این زمینه صحبت کنید.